रियल स्टेटमा सवा ५ अर्ब लगानी गरेर साढे ४ अर्ब नाफा ! लगानीको ८६ प्रतिशत 'रिटर्न'

काठमाडौं । रियल स्टेट (घरजग्गा) व्यवसायमा लगानीकै बराबर नाफा हुने गरेको एक अध्ययनले देखाएको छ । केन्द्रीय तथ्यांक विभागले सार्वजनिक गरेको घरजग्गा गणना २०१९ रिपोर्टले रियल स्टेट व्यवसायमा गरिएको लगानीको ८६.५० प्रतिशत मूल्य अभिवृद्धि हुने गरेको देखाएको हो ।

सन् २०१८/१९ मा वास्तविक रियलस्टेट प्रतिष्ठानको बिक्री  मूल्य ९ अर्ब ८३ करोड रुपैयाँ रहेको छ, त्यसका लागि लगानी ५ अर्ब २७ करोड रुपैयाँ रहेको छ । अर्थात्, घरजग्गा प्रतिष्ठानबाट अर्थतन्त्रमा ४ अर्ब ५६ करोड रुपैयाँ बराबरको मूल्य अभिवृद्धि भएको देखिन्छ । बागमती प्रदेशमा सबैभन्दा बढी दुई अर्ब १६ करोड मूल्य अभिवृद्धि भएको छ भने कर्णली प्रदेशमा ऋणात्मक मूल्य अभिवृद्धि रहेको अध्ययनले देखाएको छ ।

रियल स्टेटको कुल मूल्य अभिवृद्धिमा प्रदेश १ को एक खर्ब ३२ करोड, मधेश प्रदेशको एक अर्ब २६ करोड, बागमती प्रदेशको ४ अर्ब २९ करोड, गण्डकी प्रदेशको एक अर्ब ११ करोड, लुम्बिनी प्रदेशको १ अर्ब ७५ करोड, कर्णाली प्रदेशको ४६ लाख, सुदूरपश्चिम प्रदेशको ८ करोड रुपैयाँ योगदान रहेको अध्ययन रिपोर्टमा उल्लेख छ ।

यो मूल्य अभिवृद्धिमा जग्गा तथा भवन बिक्रीको आम्दानी, जग्गा, भवन, कोठा र फ्ल्याटको भाडा, भाडाका लागि मध्यस्तता, मूल्यांकन, मेसिनरी तथा गाडीको भाडा, अन्य आम्दानी, चेन्ज इन बिल्डिङ स्टक लगायत समावेश छन् ।

अध्ययन रिपोर्टमा देशभर घरजग्गा व्यवसायमा आवद्ध २४१ वटा प्रतिष्ठानहरु समावेश थिए । जसमध्ये सबैभन्दा धेरै बागमती प्रदेशमा १११ प्रतिष्ठान, गण्डकीमा ४२, मधेशमा २९, प्रदेश १ मा २५, लुम्बिनीमा २४, सुदूरपश्चिममा ८ र कर्णालीमा २ प्रतिष्ठान रहेका छन् । 

अध्ययनमा समेटिएका रियलस्टेट प्रतिष्ठानमा १२ सय ३२ जनाले प्रत्यक्ष रोजगारी पाएको तथ्यांक विभागले जनाएको छ । जसमध्ये ८५६ जना श्रमिकलाई पारिश्रमिक दिइ रोजगारी दिइएको छ भने ३७६ जनालाई पारिश्रमिक नदिइएको अध्ययनमा देखिएको छ ।

सबैभन्दा धेरै रोजगारी दिनेमा बागमती प्रदेशका रियलस्टेट प्रतिष्ठान रहेका छन् । बागमीमा ८१३ जनाले रोजगारी पाएका छन् भने प्रदेश १ मा ४९ जना, मधेश प्रदेशमा १११ जना, गण्डकी प्रदेशमा १३० जना, लुम्बिनी प्रदेशमा ७३ जना, कर्णाली प्रदेशमा ८ जना र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा ४८ जनाले रोजगारी पाएको अध्ययनले देखाएको छ । 

यी श्रमिकलाई वार्षिक १ अर्ब १६ करोड रुपैयाँ तलव भत्ता वितरण गरेको रिपोर्टमा उल्लेख छ ।

अर्थतन्त्रमा रियलस्टेट क्षेत्रको भूमिका र संगठित घरजग्गा व्यवसायको योगदान निर्धारण गर्न यो अध्ययन प्रतिवेदन गरेको विभागले जनाएको छ ।

Revenue, Intermediate Consumption and Value Added of Real Estate  Establishment