डन्डी बनाउने बिलेटको आयात ६५% ले घट्यो, निर्माण सुस्ताउनु मुख्य कारण

काठमाडौं । आर्थिक मन्दीका कारण सिंगो निर्माण क्षेत्र नै सुस्ताउँदा निर्माणजन्य उद्योगहरु संकटमा पुगेका छन् । सिमेन्ट, डन्डी, वायर, इँटा भट्टादेखि क्रसर उद्योगसम्म मन्दीको चपेटामा परेका छन् ।

बजारमा टिएमटी डन्डीको माग घटेपछि एमएस बिलेटको आयात ६५ प्रतिशतले घटेको नेपाल राष्ट्र बैंकको तथ्यांकले देखाउँछ । नेपालमा रोलिङ मिलहरुले बिलेट पेलेर टिएमटी डन्डी बनाउने गर्छन् ।

यस्तै, चालु आर्थिक वर्षको पहिलो सात महिनामा एमएस वायर रड, कोइल्स, बारलगायत निर्माण सामाग्रीको आयात पनि स्वात्तै घटेको छ । सात महिनाको अवधिमा वायर रड, कोइल्स, बारको आयात ८१ प्रतिशतले घटेको छ ।

चालु आवको साउनदेखि माघसम्म १० अर्ब ४९ करोड रुपैयाँ बराबरको एमएस बिलेट आयात भएको छ । जबकी, गत आवको सोही अवधिमा २९ अर्ब ८७ करोड र आव ०७७/७८ को पहिलो सात महिनामा ३८ अर्ब १४ करोड रुपैयाँको बिलेट आयात भएको थियो ।

नेपालमा सञ्‍‍चालित रोलिङ मिलले भारतबाट तयारी बिलेट आयात गरेर टिएमटी डन्डी बनाउँदै आएका छन् । तर, पछिल्लो समय देशभित्रै ठूलो लगानीका बिलेट उद्योग पनि खुल्न थालेका छ । भारतलगायत देशबाट स्पञ्‍ज आइरन, आइरन ओर, स्क्र्याप आयात गरेर बिलेट उत्पादन हुन थालेको हो ।

स्वदेशमै बिलेट उत्पादन हुन थालेपछि भारतबाट हुने आयात घटाउन धेरथोर योगदान होला । तर, यति धेरै गिरावट आउनुमा निर्माण क्षेत्र सुस्ताउनु मुख्य कारण रहेको छ ।

पछिल्लो समय बिलेट उत्पादनका लागि चाहिने कच्चा पदार्थ स्पञ्‍ज आइरन, आइरोन ओरको आयात बढ्न थालेको छ । कच्चा फलामलाई १६ सय डिग्रीको भट्टीमा हालेर पगाली बिलेट बनाइन्छ ।

निर्माण सुस्त

तरलता अभाव र चर्को ब्याजदरका कारण निजी क्षेत्रबाट हुने निर्माण करिव ठप्प छ । व्यक्तिगत घर, हाउजिङ, अपार्टमेन्टदेखि कमर्शियल भवन निर्माणसम्म प्रभावित भएको छ ।

व्यक्तिगत घर-भवन बनाउन नक्सा पास गर्नेको संख्यामा व्यापक गिरावट आएको पालिकाको तथ्यांकले देखाउँछ । यस्तै, निजी तथा सरकारी लगानीका विकास आयोजनाहरुको काम पनि सुस्ताएको छ । पछिल्लो समय राजश्‍व घट्दा सरकारको चालु खर्च चलाउन पनि ऋण लिनुपर्ने अवस्था सिर्जना भएको छ ।

तत्कालै तरलता सहज र चर्को ब्याजदर नघट्दासम्म निर्माण क्षेत्र जुर्मराउन सम्भव देखिएको छ । चर्को ब्याजदरका विरुद्ध सडकमै उत्रिएका व्यवसायीलाई प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल (प्रचण्ड)ले एकल बिन्दूमा झार्ने आश्वासन दिएर थमथमाएका छन् । 

तर, प्रधानमन्त्रीले भनेजस्तै तत्काल कर्जाको ब्याजदर एकल बिन्दूमा झर्ने सम्भवना देखिदैन ।

निर्माण सुस्ताउँदा डन्डी र सिमेन्ट उद्योग आधाभन्दा कम क्षमतामा सञ्‍चालन भइरहेका छन् । कतिपय डन्डी उद्योग बन्द नै भइसकेका छन् भने कतिपय सिमेन्ट उद्योग पनि बन्द हुने अवस्थामा पुगेको बताइन्छ ।

अन्य निर्माण सामाग्री आयातमा पनि गिरावट

चालु आवको सात महिनामा २ अर्ब ४६ करोड रुपैयाँको मात्रै एमएस वायर रड, बार, कोइल्सलगायत आयात भएको देखिन्छ । जबकी, गत वर्षको यसै अवधिमा १३ अर्ब र ०७७/७८ को यसै अवधिमा ९ अर्ब ७८ करोड रुपैयाँ बराबरको आयात भएको थियो ।

पछिल्लो समय पाइप एन्ड फिटिङ्सको आयात २०.३ प्रतिशत र प्लास्टिक सामाग्रीको आयात १५.४ प्रतिशलते घटेको छ । 

आल्मुनियम बार, रड, प्रोफाइल्स, फोइल ११ प्रतिशतले बढेर ४ अर्ब ६६ करोड रुपैयाँ बराबरको आयात भएको छ । गत वर्षको यसै अवधिमा ४ अर्ब १९ करोड रुपैयाँ बराबरको आयात भएको थियो ।