घरजग्गामा प्रवाह हुने ऋणमा राष्ट्र बैंकको ‘खुकुलो नीति’

काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकले घरजग्गा क्षेत्रमा प्रवाह हुने ऋण लगानीमा खुकुलो नीति लिएको छ । घरजग्गा कारोबारमा देखिएको शिथिलताले अर्थतन्त्र पनि सुस्त बनेको ठहर गर्दै राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीतिको तेस्रो त्रैमासिक समिक्षामार्फत घरजग्गा क्षेत्रमा ऋण लगानी बढाउने नीति लिएको हो ।

राष्ट्र बैंकले घरजग्गा खरिद प्रयोजनका लागि ऋण भुक्तानी आम्दानी अनुपातलाई सहजीकरण गरी कर चुक्ता प्रमाणपत्र पेश गरेको आधारमा विद्यमान ५० प्रतिशतबाट ७० प्रतिशत कायम गरिने बताएको छ ।

राष्ट्र बैंकले सरकार तथा व्यवसायीको चौतर्फी दबाबका कारण चालू आर्थिक वर्षको मौद्रिक नीतिमार्फत घरजग्गा क्षेत्रमा प्रवाह हुने कर्जामा लचकता अपनाउँदै आइरहेको छ । 

घरजग्गा कारोबारमा देखिएको शिथिलताले मागमा अपेक्षित विस्तार हुन नसकेको र त्यसले अर्थतन्त्रमै समस्या देखिएको राष्ट्र बैंकले स्वीकार गरेको छ । 

मौद्रिक समिक्षामा भनेको छ– ‘घरजग्गा कारोबारमा देखिएको शिथिलता, सहकारी क्षेत्रमा देखिएका समस्या, पुँजीगत खर्च अपेक्षित विस्तार हुन नसकेको अवस्था तथा उल्लेख्य संख्यामा युवाहरु वैदेशिक रोजगारी र अध्ययनको लागि विदेश जानुलगायत कारणले आन्तरिक मागमा अपेक्षित विस्तार हुन नसकेको स्थिती छ । यसले गर्दा नेपालको समग्र आर्थिक वृद्धिदर कम नै रहने देखिएको छ ।’

अहिले शोधानान्तर बचत उल्लेख्य बढेको तर कर्जा प्रवाहमा शिथिलता कायमै रहेकोले मौद्रिक तरलता बढेको राष्ट्र बैंकको ठहर छ ।

राष्ट्र बैंकले घरजग्गा क्षेत्रलाई अनुत्पादक भन्दै कर्जा प्रवाहमा कडाई गर्दै आइरहेको छ । अझै पनि घरजग्गा क्षेत्रमा प्रवाह हुने कर्जामा राष्ट्र बैंकका नीतिहरु कडा नै रहेको व्यवसायीको भनाई छ ।

कोभिडपछि तरलता अभाव सिर्जना भएपछि राष्ट्र बैंकले घरजग्गामा प्रवाह हुने कर्जालाई रोकेर उत्पादनमुलक क्षेत्रमा डाइभर्ट गर्ने नीति लिएको थियो । तर, अहिले बैंकमा फालाफाल तरलता हुनुका साथै बैंकको ब्याजदर एकल बिन्दूमा झर्दासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसकेपछि राष्ट्र बैंक लचक बन्‍न थालेको छ ।

यो बिचमा घरजग्गा कर्जाको लोन टु भ्यालु रेसियो काठमाडौंमा ३० प्रतिशत र बाहिर ४० प्रतिशतसम्म झरेको थियो । घरजग्गा धितो कर्जाको जोखिमभार बढाएर १५० प्रतिशत पुराइयो । ऋण भुक्तानी आम्दानी अनुपात ५० प्रतिशत हुनुपर्ने व्यवस्था लागू गरियो ।

यसले घरजग्गा क्षेत्रमा प्रवाह हुने कर्जा निरुत्साहित भएपछि घरजग्गा मन्दीमा फसेको थियो । बैंकहरुलाई घरजग्गामा कर्जा प्रवाह गर्नै नसक्ने गरी कडाई गरिएको थियो । तर, पछिल्लो समय राष्ट्र बैंकले क्रमशः खुकुलो नीति लिँदै आइरहेको छ । 

घरजग्गा कारोबार खस्किँदा समग्र अर्थतन्त्र नै शिथिल बनेको सरकारले पनि स्वीकार गरेको छ । प्रधानमन्त्री र अर्थमन्त्रीले नै घरजग्गा क्षेत्र चलायनमा बनाउने गरी नीतिगत व्यवस्था गनुपर्नेमा पैरवी गर्दै आएका थिए । घरजग्गामा प्रवाह हुने कर्जामा सहजीकरण गर्न प्रधानमन्त्री र अर्थमन्त्रीले नै राष्ट्र बैंकलाई दबाब दिँदै आएका थिए । यस्तै, घरजग्गा व्यवसायीले पनि निरन्तर दबाब दिइरहेका छन् ।

सरकारले घरजग्गा कारोबार बढाउन कित्ताकाट खुला गर्नुका साथै विभिन्‍न नीतिगत व्यवस्था गरेको छ ।