भान्सामा बच्चालाई दुर्घटनाबाट कसरी जोगाउने ?

विज्ञहरू भन्छन्– ‘भान्सा कोठालाई बच्चाहरूका लागि खतरामुक्त बनाउन सम्भव छैन । भान्सा कोठाको पहुँचबाट टाढा राख्नु नै बच्चालाई  जोगाउने उपाय हो ।’

तर, व्यवहारमा बच्चालाई भान्साबाट टाढा राख्न सम्भव छैन । हाम्रो समाजमा धेरैजसो भान्साका कामको जिम्मेवारी महिलामाथि हुन्छ । आमा भान्सामा भएपछि छोराछोरी भान्सामा नजाने कुरै हुँदैन । बच्चालाई बाहिर राखेर भान्साको ढोका बन्द गरेर काम गर्दा पनि उनीहरू मान्दैनन् ।

भान्सा कोठामा सुरक्षित रहनको लागि उत्तम उपाय भनेकै सतर्क रहनु हो । आफुले काम गरिरहँदा बच्चा कता के गर्दै छ ? भन्ने कुराको ध्यान राख्नुहोस् । यसो गर्दा सम्भावित दुर्घटनाबाट बच्न सकिन्छ । 

तर, केही उपाय अपनाएर बालबालिकालाई भान्सा कोठामा पनि सुरक्षित राख्न सकिन्छ । 

• बच्चाहरूले र्‍याकतिर समात्ने र सामान यत्रतत्र छर्ने गर्छन् । जसले गर्दा भान्सामा ठूलो समस्या निम्तिन सक्छ । जोखिमयुक्त सामान र फुट्ने सामान र्‍याकबाट झिकेर अग्लो स्थानमा राख्नुहोस् । यसो गर्दा बच्चाले सामान भेट्दैनन् र जोखिम न्यूनीकरण हुन्छ । 
• घर्राहरूलाई बच्चाले खोल्न नसक्ने गरी बन्द राख्नुहोस् । बच्चाको उचाइसँग मिल्ने गरी घर्रा राख्दा उनीहरूले खोल्ने कोसिस गर्छन् र चोटपटक लाग्न सक्छ । घर्रा उनीहरूले भेट्ने ठाउँमा रहे पनि सुरक्षित तवरले बन्द गर्दा दुर्घटनाबाट बच्न सकिन्छ । 
• धेरै सामान दराजभित्र रहने हुँदा दराजको ढोका पनि बच्चाका लागि खतरापूर्ण हो । प्रयोग नहुँदा दराजको ढोका लक गरेर राख्नुहोस् । यसो हुँदा बच्चाले त्यसको ढोका खोल्न सक्दैनन् । दुर्घटनाबाट जोगिन्छन् ।
• भान्सा कोठाको झ्यालमा डोरी प्रयोग गरिएको पर्दा राख्नुभएको छ भने त्यसलाई बदल्नुहोस् । त्यस्ता डोरीमा बच्चा झुन्डिने वा घाँटीमा बेर्न सक्छन् । 
• बिजुलीका स्विच, प्लग बच्चाका लागि खतरापूर्ण हुन्छन् । स–साना बच्चाले नजानेर त्यसमा औँला छिराउँदा करेन्ट लाग्न सक्छ । भान्सामा विभिन्न उपकरण प्रयोग गरिने हुँदा त्यहाँ बिजुलीका सकेट, स्विच बक्स धेरै चाहिन्छन् । स–साना बच्चालाई त्यसबाट सुरक्षित राख्न सावधानीका उपाय अपनाउनु अपरिहार्य हुन्छ । त्यसका लागि आउटलेट कभर भएका स्विच बक्स जडान गर्न सकिन्छ । प्लग नजोडिएको अवस्थामा सो आउटलेट कभर स्वतः बन्द हुने भएकाले बच्चाले औँला घुसार्न सक्दैनन् । 
• भान्सा कोठामा सकभर टेबल क्लोथ, किस्ती र म्याट नराख्नुहोस् । भान्सामा आगो प्रयोग भइरहने हुँदा टेबलबाट त्यस्ता कपडा बच्चाले झिकेर आगोमा हाल्दिन सक्छन् । आगलागीको दुर्घटना निम्तिन सक्छ । म्याट पनि ग्रिप भएका रबरका प्रयोग गर्नुहोस्, जुन चिप्लिँदैन । 
• माइक्रोओभनमा धेरै बटन हुन्छन् । बच्चाहरू जिज्ञासु स्वभावका हुने भएकोले ती बटन थिच्न मन पराउँछन् । माइक्रोओभनसम्म पुगे भने बच्चाले त्यसलाई खोल्न र खानेकुरा पकाउन खोज्छन् । सम्भव भएसम्म यस्ता उपकरणलाई बच्चाको पहुँचबाट टाढा राख्नुहोस् । यदि सम्भव छैन भने प्रयोग नभएको समयमा माइक्रोओभनको प्लग छुट्याएर राख्ने गर्नुहोस् । 
• भान्साको फोहोर राखिएको डस्टबिनलाई खासै वास्ता गर्दैंनौं । तर, त्यो बच्चाहरूको लागि धेरै खतरायुक्त हो । सम्भव भएसम्म फोहोर राख्ने भाँडालाई सजिलै नदेखिने ठाउँमा लुकाएर राख्नुहोस् । बच्चाको पहँुच भएमा उनीहरूले फोहोरमा हात हाल्ने र खाइदिन सक्छन् । जुन स्वास्थ्यका हिसाब जोखिमपूर्ण छ । डस्टबिनको ढकनी सधैँ राम्रोसँग बन्द गरेर राख्नुहोस् । 
• भान्सामा प्रयोग हुने सबै थरीका विद्युतीय उपकरणलाई बच्चाले नभेट्ने गरी अग्लो स्थानमा राख्नुहोस् । 
• खाना पकाउँदा भाडा तल नखस्ने गरी चुल्होमा बसाल्नुहोस् । 
• प्लास्टिकका झोला सकभर प्रयोग नगर्नुहोस् र घरमा पनि नराख्नुहोस् । किनभने, त्यसले निसासिने खतरा बढाउँछ । 
• भान्सामा हुँदा बच्चा र तातो खानेकुरा वा पानी एकसाथ कहिल्यै पनि नबोक्नुहोस् । 
• चक्कु, धारिलो हतियार, तिखा सामान, फुट्ने सामान सधैँ बच्चाले नभेट्ने गरी अग्लो ठाउँमा राख्ने गर्नुहोस् ।
• भान्सा कोठामा सुरक्षित रहनको लागि उत्तम उपाय भनेकै सतर्क रहनु हो । आपूmले काम गरिरहेको समयमा बच्चा कता के गर्दै छ भन्ने कुराको ध्यान राख्नुहोस् । यसो गर्दा सम्भावित दुर्घटनाबाट बच्न सकिन्छ ।