कुन बैंकको ब्याजदर सबैभन्दा कम पर्छ? यसरी छानौं सस्तो घरकर्जा !

तपाईंलाई पक्कै थाहा होला, नेपालमा तीन वर्गका बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले घर कर्जा दिँदै आइरहेका छन् । ‘क’ वर्गमा वाणिज्य बैंक, ‘ख’ वर्गमा विकास बैंक र ‘ग’ वर्गमा फाइनान्स कम्पनी पर्छन् । बैंकको वर्गअनुसार ब्याजदर पनि फरक–फरक हुन्छ । 

जुन बैंकको ‘कस्ट अफ फन्ड’ धेरै हुन्छ, त्यो बैंकको ब्याजदर पनि धेरै हुने गर्छ । नेपालको सन्दर्भमा वाणिज्य बैंकको ‘कस्ट अफ फन्ड’ विकास बैंक र फाइनान्स कम्पनीको भन्दा कम हुन्छ । त्यसैले वाणिज्य बैंकको घरकर्जाको ब्याजदर विकास बैंक र फाइनान्स कम्पनीको भन्दा कमै हुन्छ ।

सामान्यतया वाणिज्य बैंकको ब्याजदरको तुलनामा विकास बैंकबाट घरकर्जा लिँदा २-३ प्रतिशत र फाइनान्स कम्पनीको हकमा ४-५ प्रतिशतसम्म पनि ब्याजदर फरक पर्न आउने बैंकर्स बताउँछन् । त्यसैले विकास बैंक र फाइनान्स कम्पनीबाट भन्दा वाणिज्य बैंकबाट ऋण लिँदा सस्तो पर्न जान्छ ।

यसै पनि वाणिज्य बैंकको तुलनामा विकास बैंक र फाइनान्स कम्पनीबाट ऋण लिँदा सेवाशुल्कसमेत फरक हुने गर्छ  । नेपाल राष्ट्र बैंकले गत वर्षदेखि वाणिज्य बैंकलाई ०.७५ प्रतिशत, विकास बैंकलाई १ प्रतिशत र फाइनान्स कम्पनीलाई १.२५ प्रतिशतसम्म सेवाशुल्क लिन पाउने व्यवस्था गरिदिएको छ । यसअघि बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले मनलाग्दी सेवाशुल्क लिँदै आइरहेका थिए ।

वाणिज्य बैंकबीचमै फरक–फरक ब्याजदर

तपाईंलाई थाहा छ, वाणिज्य बैंकहरूको ब्याजदर पनि फरक–फरक हुन्छ नि ! कतिपय बैंकको ब्याजदर सस्तो हुन्छ, कतिपयको चर्को । यो सबै बैंकको ‘कस्ट अफ फन्ड’ र ‘बेस रेट’ मा निर्भर गर्छ । 

०७७ पुस मसान्तसम्मको अवस्थालाई हेर्दा ‘क’ वर्गमा रहेका वाणिज्य बैैंकहरूको आधार ब्याजदर (बेसरेट)  

सरकारी स्वामित्व रहेका राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक र नेपाल बैंकको कस्ट अफ फन्ड निजी बैंकहरूको तुलनामा कम हुने गरेको छ । कस्ट अफ फन्ड कम हुनेबित्तिकै ब्याजदर कम भइहाल्छ । त्यसैले तुलनात्मक रूपमा राष्ट्रिय वाणिज्य र नेपाल बैंकको ब्याजदर कम हुने गर्छ ।

नेपाल बैंकिङ एसोसिएसन (एनबीए) का अनुसार सरकारी बैंकहरूले कम ब्याजदरको पैसा परिचालन गर्न पाइरहेका हुन्छन् । कतिपय अवस्थामा सरकारी पैसाको ब्याज पनि तिर्न पर्दैैन । वाणिज्य बैंकले सरकारी वा करेन्ट एकाउन्टमा चलाउने पैसाको ब्याज तिर्न पर्दैन । ०७७ पुस मसान्तको आधार ब्याजदर हेर्दा सबैभन्दा कम राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकको रहेको छ । पुस मसान्तमा राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकको आधार ब्याजदर ५.६१ प्रतिशत रहेको छ ।

बुझ्नुपर्ने के भने सरकारी हुँदैमा सबै बैंकको ब्याजदर निजीको भन्दा कम हुनुपर्छ भन्ने होइन । ०७७ पुसको आधार ब्याजदर हेर्दा नेपाल बैंकको तुलनामा नबिल बैंकको कम रहेको छ । नेपाल बैंकको आधार ब्याजदर ६.१९ प्रतिशत हुँदा निजी बैंक नबिलको ५.७६ प्रतिशत रहेको छ ।

जुन बैंकले सस्तो ब्याजको निक्षेप परिचालन गरिरहेका हुन्छन्, ती बैंकहरूको कस्ट अफ फन्ड कम हुन्छ । कस्ट अफ फन्ड कम भएपछि बेस रेट पनि कम हुने भयो । बेस रेट कम भएपछि कर्जाको ब्याजदर पनि कम हुने भइहाल्यो । 

सामान्यतया निजी बैंकको बेसरेट अलिकति बढी हुनाले ब्याजदर पनि बढी हुन्छ । निजी बैंकहरूले महँगो ब्याजदरमा निक्षेप संकलन गरेर कर्जा प्रवाह गर्ने हुँदा ब्याजदर पनि महँगो पर्न जाने एनबीएको भनाइ छ । 

अर्को बुझ्नै पर्ने कुरा, निजी बैंकहरूबीच पनि कस्ट अफ फन्ड र बेस रेट फरक–फरक छ । त्यसैले बैंकहरूले फरक–फरक ब्याजदरका स्किम ल्याएको देख्छौं ।
 
जुन बैंकले ‘लो कस्ट अफ डिपोजिट’ परिचालन गर्छ, जसको बेसरेट (आधार दर) कम छ । ती बैंकहरूको ब्याजदर पनि कम हुन्छ । यहाँ बेसरेट कम हुनेबित्तिकै प्रिमियम जति थप्दा पनि महँगो कस्ट अफ फन्डको पैसा चलाउने बैंकको भन्दा ब्याजदर सस्तो पर्न आइहाल्छ । 

नेपालको सन्दर्भमा राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक, नेपाल बैंक, कृषि विकास बैंक, एभरेष्ट बैंक, नबिल बैंक, स्ट्यान्डर्ड चार्टर्ड बैंकको बेस रेट अलिकति कम छ । चालू आवको दोस्रो त्रैमाससम्म यी बैंकहरूको आधार ब्याजदर क्रमशः ५.६१ प्रतिशत, ६.१९ प्रतिशत, ७.६७, ६.३४ प्रतिशत र ५.७६ प्रतिशत, ६.०७ प्रतिशत रहेको छ । त्यसैले यी बैंकहरूले कम रेटमा घरकर्जा अफर गर्न सक्छन् । 

हामीले ऋण लिँदा कस्ट अफ फन्ड र बेसरेट (आधारदर) कम भएका बैंकहरूबाट ऋण लिन सकेको खण्डमा ब्याजदरसहित विभिन्न शीर्षकका शुल्कमा पनि छुट पाउन सक्छौं ।

Cover Image: Big Bucks