दशैंले पनि रियल इस्टेटमा ल्याएन रौनकता, कर्जादेखि किनबेचसम्म सुस्त

काठमाडौं । दशैंदेखि घरजग्गा कारोबारले लय समात्‍ने ‍अपेक्षा विपरित झनै निरासा देखिएको छ । सरकारले कित्ताकाट खुला गरे पनि घरजग्गा किनबेचदेखि बैंकको कर्जा प्रवाहसम्म झन सुस्त बनेको छ । 

असोज महिनामा देशभर ३९ हजार ७९३ घरजग्गाको लिखत पारित भएको छ । यो संख्या भदौ महिनामा पारित भएका ३५ हजार ६८६ लितको तुलनामा सामान्य बढी हो । तर, कित्ताकाट खुल्नुअघिकै वैशाख, जेठ, असारको तुलनामा भने असोजको कारोबार अत्यन्तै कम हो ।

भूमि व्यवस्थापन तथा अभिलेख विभागका अनुसार वैशाखमा ४२ हजार ४६१, जेठमा ५५ हजार ६९, असारमा ४८ हजार ७७१ र साउनमा ३९ हजार २६३ घरजग्गाको लिखत पारित भएको थियो ।

असोज महिनामा देशभरका मालपोत कार्यालयहरुले चार अर्ब ४३ करोड रुपैयाँ राजश्‍व संकलन गरेका छन् ।

चालु आर्थिक वर्षको पहिलो दुई महिना साउन र भदौमा घरजग्गा क्षेत्रमा प्रवाह हुने कर्जा पनि घटेको छ । दुई महिनामा आठ अर्ब ६९ करोड रुपैयाँ घरजग्गा नयाँ कर्जा थपिएको छ । जबकी, गत वर्षको सोही अवधिमा मन्दीकै बिच पनि १८ अर्ब ७६ करोड रुपैयाँ घरजग्गा कर्जा प्रवाह भएको तथ्यांकले देखाउँछ । 

पछिल्लो दुई महिनामा रियल इस्टेट कर्जाको वृद्धि ८ अर्ब ३८ करोडले ऋणात्मक देखिएको छ । तर, दुई करोडसम्मको व्यक्तिगत आवासीय घरकर्जा भने बढेको देखिन्छ । यस अवधिमा व्यक्तिगत आवासीय घरकर्जा १७ अर्ब नौ करोड प्रवाह भएको छ । गत वर्षको साउन र भदौमा चार अर्ब १४ करोड रुपैयाँ मात्रै व्यक्तिगत घरकर्जा प्रवाह भएको थियो ।

यो वर्ष व्यक्तिगत आवासीय घरकर्जा लिने बढेका छन् भने रियल इस्टेटतर्फ नयाँ कर्जा लिने भन्दा पुरानो कर्जा चुक्ता गर्ने बढेको देखिन्छ । घरजग्गा किनबेच सुस्ताएपछि प्लटिङ, हाउजिङ, अपार्टमेन्ट, कमर्सियल कम्पलेक्सको निर्माण सुस्ताएको छ ।

सुविधा दिँदा पनि छैन उत्साह

सरकारले घरजग्गा कारोबार बढाउन पुरानै अवस्थामा देशैभर कित्ताकाट खुला गरेको छ । स्थानीय तहले कृषि र गैरकृषि भनी वर्गीकरण नगरेको जग्गा पनि धमाधम कित्ताकाट भइरहेको छ । 

तर, कित्ताकाट खुला भएपछि भदौ र असोजमा घरजग्गा किनबेच तथा कित्ताकाटमा सुधार आउन सकेको छैन । 

नेपाल राष्ट्र बैंकले व्यक्तिगत आवासीय कर्जाको सिमा दुई करोड पुर्याएको छ भने जोखिमभार पनि घटाएर सय प्रतिशतमा झारेको छ । बैंकमा तरलता बढ्दै गएपछि कर्जाको ब्याजदर पनि घट्दै गइरहेको छ । बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुले सस्तो ब्याजदरको कर्जाका स्किम ल्याउन थालिसकेका छन् ।

यस्तै, लाइसेन्स लिएका रियल इस्टेट कम्पनी र सरकारबाट अनुमति लिएका प्लटिङ तथा हाउजिङ अपार्टमेन्ट परियोजनालाई बैंकबाट कर्जा लिन खुकुलो व्यवस्था बनाइदिएको छ । 

तैपनि घरजग्गा कारोबार बढ्न नसक्नुको पछाडि मन्दीकै प्रभाव देखिएको व्यवसायीको बुझाई छ । अहिले उपभोक्ताहरु घरजग्गा खरिद गर्न ‘पर्ख र हेर’ कै अवस्थामा छन् । निर्माण सुरु गरिएका र निर्माणको तयारीमा रहेका आवास परियोजनाहरु पनि होल्डमा छन् ।