बैंक तथा फाइनान्सले घटाए निक्षेपको ब्याजदर, अब कर्जाको पनि घट्ला ?

काठमाडौं । वाणिज्य बैंक, विकास बैंक र फाइनान्स कम्पनीले निक्षेपको ब्याजदर घटाएका छन् । १ चैतदेखि लागू हुने गरी तीनवटै वर्गका बैंकले निक्षेपको ब्याजदर घटाउने घटाउने निर्णय गरेका हुन् ।

बैंकको चर्को ब्याजदर घटेपछि अर्थतन्त्रलाई पनि केही राहत मिल्ने अपेक्षा गरिएको छ । पछिल्लो समय बैंकको चर्को ब्याजदरको विरुद्ध उद्योगी व्यवसायी सडकमै उत्रिएका छन् ।

सुरुमा बाणिज्य बैंकले निक्षेपको ब्याजदर घटाउने निर्णय गरेकोमा विकास बैंक र फाइनान्स कम्पनीले पनि ब्याजदर घटाउने निर्णय गरेका हुन् । 

‘क’ वर्गका बाणिज्य बैंकहरुले बचतको ब्याजदर मात्र घटाएका छन् । तर, विकास बैंकले मुद्दति (फिक्स) र बचत दुबैको ब्याजदर घटाउने निर्णय गरेका छन् । यस्तै, फाइनान्स कम्पनीले मुद्दती बचतको मात्रै ब्याजदर घटाउने निर्णय गरेका छन् ।

वाणिज्य बैंकको ब्याजदर

बाणिज्य बैंकहरुले मुद्दती बचतको ११ प्रतिशत ब्याजदरलाई यथावत राखेका छन् । हाल कायम बचतको ब्याजदर ६.४२ देखि ८.४ प्रतिशतलाई घटाएर ६ देखि ८ प्रतिशत कायम गर्ने निर्णय गरेका छन् ।

बैंकहरुले गत माघमा मुद्दती बचतमा १२.१३३ प्रतिशत रहेको ब्याजरलाई ११ प्रतिशतमा झारेका थिए । बैंकले कर्जा प्रवाह गर्दा लिने प्रिमियम पनि एक प्रतिशत बिन्दूले घटाएका छन् । अब बेसरेटमा अधिकतम पाँच प्रतिशत प्रिमियम थपेर कर्जा प्रवाह गर्नेछन् । 

विकास बैंकको ब्याजदर

‘ख’ बर्गका विकास बैंकहरुले बचतको ब्याजदर ०.१५ प्रतिशतले घटाउने निर्णय गरेका छन् । १ चैतदेखि विकास बैंकहरुले बचतमा न्यूनतम ब्याजदर ६.६ प्रतिशतदेखि अधिकतम ८.६ प्रतिशतसम्म मात्रै ब्याज दिनेछन् ।

मुद्दति निक्षेपको ब्याजदर अवधि हेरेर दुई थरी निर्धारण गरेका छन् । अहिले विकास बैंकहरुले मुद्दती निक्षेपमा ११.७५ प्रतिशत ब्याज दिँदै आएका छन् । 

अबदेखि एक वर्षदेखि माथिको मुद्दती निक्षेपमा ब्याजदर ०.१५ प्रतिशतले घटाएर ११.६० प्रतिशत र एक वर्षभन्दा कम मुद्दती निक्षेपमा ब्याजदर ०.२५ प्रतिशतले घटाएर ११.५० प्रतिशत मात्रै ब्याज दिनेछन् ।

फाइनान्स कम्पनीको ब्याजदर

बाणिज्य बैंक र विकास बैंकले ब्याजदर घटाएपछि फाइनान्स कम्पनीले ब्याजदर घटाउने निर्णय गरेका हुन् । फाइनान्स कम्पनीले एक बर्षको मुद्दति निक्षेपमा ब्याजदर ०.२० प्रतिशत बिन्दुले घटाउने निर्णय गरेका छन् । 

फाइनान्स कम्पनीको छोटो र लामो अवधिको मुद्दति निक्षेपमा ब्याजदर पनि फरक फरक हुने बताइएको छ । 

तीन महिनामाथिको मुद्दती निक्षेपमा ब्याजदर ०.१५ प्रतिशतले घटाउने निर्णय गरेका छन् । तर, बचतको ब्याजदरमा भने कुनै निर्णय गरिएको छैन ।

कर्जाको ब्याजदर घट्ला ?

निक्षेपको ब्याजदर घटेपछि कर्जाको ब्याजदर पनि घट्ने छ । वैशाखदेखि बैंकबाट कर्जा लिने ग्राहकले पनि केही सस्तोमा ऋण पाउनेछन् । वैशाखदेखि ऋणको ब्याजदर पनि दुई प्रतिशतसम्मले घट्ने अनुमान गरिएको छ ।

निक्षेपको ब्याज दर घटेपछि बैंकको लागत कम हुन्छ र आधारदर (बेसरेट) पनि घट्नेछ । बेसरेट घट्ने वित्तिकै ऋणको ब्याज दर पनि घट्ने छ । त्यसमाथि वाणिज्य बैंकले कर्जा प्रवाह गर्दा लिने गरेको प्रिमियम पनि एक प्रतिशत बिन्दूले घटाउने निर्णय गरिसकेका छन् ।

के हो बेसरेट ?

कर्जाको व्याजदर निर्धारणमा स्पष्टसँग पहिचान गर्न सकिने तत्वहरु समावेश गरी गणना गरिएको दर नै आधार दर ९ बेस रेट ० हो । बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुको कर्जाको ब्याजदर निर्धारण प्रतिष्पर्धी र पारदर्शी गराउने उद्देश्यले आर्थिक वर्ष २०६९ र ७० को मौद्रिक नीतिमा पहिलोपटक आधार दर प्रणाली लागु गर्ने उल्लेख गरिएको थियो ।

आधार दर २०६९ सालमै वाणिज्य बैंकमा लागु भएको थियो भने त्यसको एक वर्षपछि २०७० सालदेखि मात्रै विकास बैंक र फाइनान्स कम्पनीहरुमा लागू गरिएको थियो । जसमा कर्जाको जोखिम प्रिमियम अर्थात जोखिम अनुमानको दर थप गरी ब्याजदर निर्धारण गरिन्छ र यो बैंकबाट कर्जा उपभोग गर्ने ऋणीहरुमा समान रुपले लागु हुन्छ ।

तर आधार दर कर्जाको वास्तविक व्याजदर होइन । यो व्याजदर निर्धारण गर्ने आधार मात्र हो । जसलाई व्याजदरको सन्दर्भ दर पनि भन्‍न सकिन्छ । अर्थात बैंकहरुले आधार दरलाई सन्दर्भ दर मानेर व्याजदर तोक्नु पर्दछ । अहिले बैंकहरुले आफ्नो बेस रेट कति छ त्यसमा केही निश्‍चित प्रतिशत जोडेर ब्याजदर निर्धारण गर्ने गरेका छन् ।