हाँडीगाउँ क्षेत्रमा ५० फिटभन्दा अग्लो घर बनाउन नपाइने

काठमाडौं । ‘कहीँ नभएको जात्रा हाँडीगाउँमा !’ यो उखान हामीले सानैदेखि सुन्दै र भन्दै आएको हो । हरेक वर्ष कोजाग्रत पूर्णिमाको भोलीपल्ट मनाइने हाँडीगाउँको जात्रा रथको आकार र त्यसमा प्रयोग हुने सामाग्रीका कारण पृथक मानिन्छ ।

हाँडीगाउँ खाली जात्राका कारण मात्रै पृथक र चर्चामा रहिरहने होइन । हाँडीगाउँ आफैमा लिच्छिविकालीन सभ्यता झल्काउने उपत्यकाकै नगर सभ्यताको केन्द्र पनि मानिन्छ । आधुनिक सहरीकरण र संस्कृतिले कमजोर बन्दै गएको हाँडीगाउँको पुरानो सभ्यता बचाउन काठमाडौं महानगरपालिका सक्रिय बनेको छ ।

अब काठमाडौंको हाँडीगाउँ क्षेत्रमा अग्लो घर बनाउन नपाइने भएको छ । ५० फिटभन्दा अग्ला घर बनाउन नपाइने गरी हाँडीगाउँ गुरुयोजना तयार गरिएको छ ।

उपत्यकाकै केन्द्र मानिने हाँडीगाउँको सांस्कृतिक जीवन्तता बचाउन बनाइएको गुरुयोजनामा अग्ला घर तथा भवन निर्माणमा रोक लगाउने व्यवस्था समेटिएको छ । 

काठमाडौं महानगरले ५० फिटभन्दा होचा घर तथा भवन निर्माणका लागि लाग्‍ने नक्सा पास दस्तुरमा समेत ९० प्रतिशतसम्म छुट दिने जनाएको छ ।

शनिबारमात्रै हाँडीगाउँ क्षेत्रलाई व्यवस्थित गर्न सरोकारवालाबीच सांस्कृतिक, सामाजिक, वातावरणीय, पूर्वाधारलगायत विभिन्‍न पक्षबाट छलफल तथा विमर्श गरिएको थियो । सो कार्यक्रममा आर्कीटेक्टहरू पद्मसुन्दर महर्जन र सबिना तुलाधरले आफ्नो कार्यपत्र समेत प्रस्तुत गरेका थिए ।

धार्मिक, ऐतिहासिक, सांस्कृतिक, सामाजिक महत्वका भित्री सहरी क्षेत्रलाई मानवकेन्द्रित क्रियाकलापमा अभ्यस्त बनाउँदै लैजाने महागनरको तयारी छ । 

सांस्कृतिक र सामाजिक क्रियाकलाप हुने स्थानमा सवारीसाधनको सहज पहुँचले मानिसहरू मठमन्दिर जाँदा, स्वस्थ जीवनका लागि खेलकुदमा जाँदासमेत मोटरको प्रयोग गरिदिँदा प्राचीन स्मारक क्षेत्रको मौलिकपनमा खतरा बढाएको सरोकारावालाको ठहर छ 

हाँडीगाउँ क्षेत्रको वातावरणीय सुधार गर्न वल्र्ड कार फ्री डे ५ असोज ०८० का दिन सवारी निषेध कार्यक्रम सञ्‍चालन गरिने भएको छ ।

शनिबार कार्यपत्र प्रस्तुत गर्दै महर्जन र तुलाधरले हाँडीगाउँको पुनरुत्थानका लागि अझै पनि काम गर्न सकिने र प्राचीन स्वरूपलाई फर्काउन सकिने धारणा राखेका थिए ।