घरको छानो किन चुहिन्छ ? कसरी मर्मत गर्ने ?

छानो चुहिने समस्या घरधनीहरूका लागि दुःस्वप्न हो । यो केवल झन्झट मात्र होइन, यदि समयमा मर्मत नगरिए यसले तपाईंको घरमा गम्भीर क्षति समेत पुर्याउन सक्छ । 

छानो चुहिँदा पानीको क्षति, ढुसी लाग्ने समस्या र संरचनात्मकलाई कमजोर बनाउन सक्छ । हामी छानो चुहावट के हो, यसले निम्त्याउन सक्ने सम्भावित क्षति र मर्मत गर्ने तरिकाबारे जानकारी गराउने छौं । 

तपाईं ‘डु इट योरसेल्फ’ प्रेमी हुनुहुन्छ भने यो मार्गदर्शकले तपाईंलाई चुहिने छानो मर्मत गर्न आवश्यक ज्ञान र उपकरण प्रदान गर्नेछ, जसले गर्दा तपाईंको घरलाई थप क्षतिबाट जोगाउन सकिन्छ ।

छानो चुहिनुका कारणहरू

छानो चर्किनु: घर वा भवनको छानो चर्किनु छानो चुहिनुको सामान्य कारण हो । यी चिराहरू संरचनाको उमेर, मौसम वा कमजोर निर्माणका कारण हुन सक्छ । समयसँगै, घाम, हावा र पानीको सम्पर्कले छानोको सामग्री कमजोर पार्न सक्छ । यदि छानो निर्माण गर्दा सही बिधी नअपनाइए छिट्टै चिराहरु ऋाउन सक्छन् । यी चिराहरूबाट पानी छानाको संरचनामा छिर्ने गर्छ, जसले पानी क्षति र ढुसी आउने समस्या निम्त्याउँछ । साना चिराहरूलाई बेवास्ता गरिएमा ती ठूलो समस्यामा परिणत हुन सक्छन् । नियमित निरीक्षणले चिराहरू पहिचान गर्न र उचित मर्मत गर्न मद्दत गर्छ ।

छानोको गलत ढलान: छानोको ढलान सही नभएमा पनि पानी चुहिन सक्छ । ढलानको मुख्य उद्देश्य पानीलाई सहज रूपमा निकास दिनु हो । यदि ढलान धेरै समतल छ भने पानी जम्मा भएर छानाबाट चुहिन सक्छ । यस्तै, धेरै ढलान भएमा पानी धेरै छिटो बगेर गटर ओभरफ्लो हुन सक्छ, जसले पनि क्षति निम्त्याउँछ । त्यसैले छानोको ढलान उपयुक्त बनाउनु आवश्यक छ ।

फ्ल्यासिङको क्षति: फ्ल्यासिङ धातुको पातलो पत्र हो, जुन चिम्नी, भेन्ट, स्काइलाइट जस्ता भागहरूमा जडानलाई सुरक्षित राख्न प्रयोग गरिन्छ । यदि फ्ल्यासिङ बिग्रिएको वा ठीकसँग जडान नगरिएको भएमा पानी छानाको संरचनामा छिर्न सक्छ । मौसमको प्रभावले समयक्रममा फ्ल्यासिङमा चिरा वा फाटेको ठाउँ देखिन सक्छ । नियमित निरीक्षण र मर्मतले यस समस्यालाई रोक्न मद्दत गर्छ ।

टायलको क्षति: टायल छाना लामो समय टिक्न सक्ने सामग्री हो । तर, कमजोर जडान, मौसम वा प्राकृतिक कारणहरूले गर्दा टायल टुक्रिन सक्छ । टुक्रिएको वा हराएको टायलले पानीलाई छानाभित्र पस्न दिन्छ, जसले पानी क्षति र ढुसीको समस्या निम्त्याउन सक्छ । साना समस्याहरूलाई बेलैमा समाधान नगरेमा पूरै छानो फेर्नुपर्ने अवस्था आउन सक्छ ।

कमजोर मर्मत: नियमित रूपमा छानो सफा नगर्नु, गटर सफा नगर्नु वा सानातिना क्षतिलाई वेवास्ता गर्नु पनि छानो चुहिनुको अर्को कारण हो । छानामा माटो, पात वा अन्य फोहोर जम्मा भएमा पानी जमेर चुहावटको समस्या निम्तिन सक्छ ।

अत्यधिक ओसिलोपन: ओसिलोपना बढी हुने स्थानमा छानो छिट्टै बिग्रन सक्छ । छानामा अत्यधिक ओसिलोपन भइहाल्यो भने ढुसीको वृद्धि हुन सक्छ, जसले छानाको संरचना कमजोर बनाउँछ । साथै, धातुको छानामा खिया लाग्न सक्छ, जसले चुहावट निम्त्याउँछ।

खिया लाग्नु: धातुको छानामा खिया लाग्नु अर्को समस्या हो । घाम, पानी र हावाको असरले गर्दा समयसँगै धातु कमजोर भएर पातलो हुन्छछ, जसले गर्दा चिरा वा प्वाल पर्न सक्छ ।

छानोको उमेर बढ्नु: समयसँगै छानोका सामग्रीहरू प्राकृतिक रूपमा कमजोर हुन्छन् । पुरानो छानो चर्किन, खुकुलो हुन वा पानीको प्रतिरोध कम हुन सक्छ, जसले गर्दा चुहावटको सम्भावना बढ्छ ।

छानो चुहावट कसरी रोक्ने?

१) एस्फाल्ट सिंगल्स
एस्फाल्ट सिंगल्स छानो मर्मत गर्ने प्रभावकारी उपाय हो । यसको लागिः

छानोको क्षति जाँच गर्नुहोस् ।

चाउरिएका सिंगल्स सीधा पारेर पुनः जडान गर्नुहोस् ।

साना चिराहरू छानो सिलान्टले पुरेर मर्मत गर्नुहोस् ।

टुक्रिएका वा हराएका सिंगल्सलाई फेर्नुहोस् ।

२) रोल रूफिङ
रोल रूफिङ एस्फाल्टबाट बनेको सामग्री हो, जुन सजिलै जडान गर्न सकिन्छ । यसलाई मर्मत गर्नः

छानोमा चिरा वा फोका जाँच गर्नुहोस् ।

फोका देखिएमा खोलेर भित्रको हावा निकाल्नुहोस् ।

रूफिङ सिमेन्ट प्रयोग गरेर भाँचिएको ठाउँ भर्नुहोस्।

आवश्यक परेमा नयाँ रोल रूफिङ जडान गर्नुहोस्।

३) लिक भएका ज्वाइन्टहरू मर्मत गर्ने
छानोमा दुई भाग जडान हुने ठाउँमा चुहावट हुन सक्छ । यसलाई रोक्नः

चिम्नी वा भ्याली जस्ता भागहरू निरीक्षण गर्नुहोस् ।

रूफिङ सिलान्ट प्रयोग गरेर फुटेको ठाउँ भर्नुहोस् ।

मेटल फ्ल्यासिङ लगाएर थप सुरक्षा प्रदान गर्नुहोस् ।

४) कंक्रिट छानो मर्मत गर्ने
कंक्रिट छानामा पनि चिरा वा क्षति हुन सक्छ । यसलाई मर्मत गर्नः

चुहावट भएको ठाउँ पहिचान गर्नुहोस् ।

फोहोर वा कमजोर भाग हटाएर सफा गर्नुहोस् ।

छानामा वाटरप्रुफ सिमेन्ट वा सिलान्ट लगाउनुहोस्।