घरमा बलियो पिलर कसरी बनाउने ? यी हुन् जान्‍नै पर्ने टिप्सहरु

काठमाडौं । जग नै बलियो नभए घर बलियो हुँदैन । घर बलियो बनाउन जग मात्र बलियो भएर पनि पुग्दैन । पिलर र बिमहरु पनि बलियो हुनुपर्छ । पिलर र बिममा पुरै घर अडिएको हुन्छ ।

यदि पिलर कमजोर भयो भने सामान्य भूकम्प आउँदा पनि घर ढल्न सक्छ । ०७२ को भूकम्पमा धेरै घरहरु ढल्नुको कारण जग र पिलर कमजोर हुनु रहेको स्ट्रक्चर डिजाइन एन्ड सर्भिसेजका प्रोजेक्ट म्यानेजर रमेश फुयाल बताउँछन् ।

घरको आयु बढाउन पनि बलियो बिम र पिलरको धेरै नै भूमि हुन्छ । सरकारले पनि भूकम्पपछि पिलरको नयाँ मापदण्ड बनाएको छ । जगमा पनि डबल टाइबिम अनिवार्य गर्नुपर्ने व्यवस्था गरेको छ ।

स्ट्रक्चरल इञ्‍जिनियरहरुका अनुसार, पिलरको दुरीका आधारमा पिलरको साइज निर्धारण गरिन्छ । पिलरको साइज जति दुरीमा भयो त्यति मोटाइको पिलर बनाउनुपर्ने हुन्छ । पिलरको साइज अनुसार रड पनि मोटा मोटा राख्नुपर्छ ।

शहरी विकास मन्त्रालय अन्तर्गतको भवन निर्माण विभागले भूकम्पपछि पिलरको साइज १२×१२ इञ्‍चको भन्दा सानो बनाउन नपाइने व्यवस्था गरेको छ । पिलरको चौडाइ बिमको भन्दा कम्तिमा पनि ३ इञ्‍च ठूलो हुनुपर्छ । 

भवनको भार पिलर हुँदै जगसम्म पुग्‍ने र भूकम्पीय भार समेत पिलरमा पर्न जाने हुँदा पिलरहरु मजबूत हुनु आवश्यक हुन्छ । पिलर कमजोर भएका घरहरु भूकमप आउँदा सजिलै ढल्छ ।

बिममा सम्पूर्ण छडहरु पिलरभित्रबाट राख्नुपर्छ । पिलर र बिमका डन्डीहरु गाँस्दा कम्तिमा छडको मोटाइको ६० गुण खप्टिने गरी गाँस्‍नुपर्छ । 

भवनको भार पिलर हुँदै जगसम्म पुग्‍ने र भूकम्पीय भार समेत पिलरले लिने हुँदा पिलरहरु मजबुत हुनु आवश्यक छ । तीन तलासम्मको घरहरुमा यदि पिलरहरु बीचको दुरी एकापट्टी १०'०"(३ मिटर) र अर्कोतिर १४'९" (४.५ मिटर) सम्म मात्र भएमा पिलरको साइज कम्तिमा १२"×१२"हुनुपर्छ । 

तीन तलाको भवनका लागि भुइँ तलामा बाहिरी लाइन (फेस), कुना (कर्नर) र मध्यभाग (सेन्टर)मा परेका सबै पिलरहरुमा कम्तिमा ४ वटा ५ लाख (१६ मि.मि.) र ४ वटा ४ लाख (१२ मि.मि.) गरी ८ वटा र पहिलो तथा दोस्रो तलाका लागि कम्तिमा ८ वटा ४ लाइन (१२ मि.मि.)को ठाडो डण्डीहरु राख्नुपर्छ ।

पिलरमा राखिने रिङहरु कम्तिमा ८ मिलिमिटरको हुनुपर्छ र बिमको तल र माथि २'०" उचाइसम्म ४–४ इन्चको फरकमा हुनुपर्छ भने बाँकी मध्य भागमा ६–६ इन्चको फरकमा राख्नुपर्छ । तर, टाइबिम मुनि सबै रिङहरु ४–४ इन्चको फरकमा राख्नुपर्छ । रिङ हुक चित्रमा देखाएजस्तै ३" लामो भित्रतिर १३५ डिग्रिमा मोड्नुपर्छ । माथि चित्र नम्बर २ घ मा हेर्न सक्नुहुन्छ ।

पिलरको ढलान १ः१.५ः३ (१ सिमेन्टः १.५ बालुवाः ३ रोडा)को अनुपातमा कंक्रिट राखी भाइब्रेट प्रयोग गर्नुपर्छ । पिलरमा १.५"(४० मि.मि.)को कंक्रिट कभर (फिलरको फर्मा र ठाडो डण्डीको बिचको दुरी) राख्नुपर्छ ।

पिलरमा ढलान गरिसकेपछि २४ घण्टापछि मात्र फर्माहरु सुरक्षित तवरले खोलिनुपर्छ । ढलान गरेको २४ घण्टादेखि लगातार ७ दिनसम्म पिलरमा जुटको बोराले बेरेर पानी हाली क्युरिङ गर्नुपर्छ । पिलर ढलान गर्दा पिलरको माथिल्लो सतहमा पुरानो र नयाँ ढलानबीच कोल्ड ज्वइन हुन नदिन र जोडाइ बलियो पार्न ४"×४"×४" का शेयर कि राख्नुपर्छ । तल चित्रमा हेर्न सक्नुहुन्छ ।

पिलरमा डन्डी गाँस्‍ने तरीका

पिलरको डन्डी गाँस्‍नु परेमा सबै डन्डीहरु एकै लेवलमा नजोडी (बढीमा आधा संख्या डन्डीहरु मात्र) १'–०" देखि १'–६" सम्म तलमाथि हुने गरी जोड्नुपर्छ । (चित्र नं. ३ क मा हेर्नुहोस) डन्डीहरुको गँसाइ बिमको माथिल्लो भागबाट २–० माथिबाट सुरु गर्नुपर्छ वा बिमको तल्लो भागबाट २–० मुनिसम्म लग्‍न सकिन्छ । (चित्र नं. ३ क हेर्नुहोस)

डन्डी गाँस्दा डन्डीको व्यासको ६० गुणा लामो (१ः१.५ः३ कंक्रिट र टिएमटी स्टिलका लागि) हुने गरी एकै ठाडो लाइनमा पर्ने गरी खप्ट्याउनु पर्छ । पिलरमा डन्डी गाँसिएको भागहरुमा रिङ्गहरु बढीमा ६–६ इन्चको दुरीमा राख्नुपर्छ ।